Giải pháp quản lý nhà nước về Thương mại trong điều kiện thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh
Có thể nói chủ trương thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp là một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, được triển khai quyết liệt, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Vấn đề quản lý nhà nước nói chung và quản lý nhà nước về thương mại nói riêng cần phải có cơ sở pháp lý để thực hiện, các địa phương cần thích ứng trong điều kiện bỏ chính quyền cấp huyện (mội cấp trung gian khá quan trọng trong thời điểm trước 01/7/2025), đảm bảo vận hành chính quyền địa phương 02 cấp được liên tục, thông suốt góp phần đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nói chung và thương mại nói riêng. Thời gian qua Sở Công Thương đã phối hợp với các Sở ngành địa phương đã triển khai thực hiện một số nội dung liên quan:
Thứ nhất, xác định rõ những nội dung được ủy quyền, phân cấp, phân quyền của chủ tịch UBND tỉnh và UBND tỉnh để tham mưu kịp thời các Quyết định về ủy quyền, phân cấp, phân quyền của Chủ tịch UBND và UBND tỉnh, cụ thể:
Trước hết xác định rõ các nội dung được phân cấp, phân quyền, ủy quyền đối với lĩnh vực thương mại như: an toàn thực phẩm; xúc tiến thương mại; kinh doanh LPG; Kinh doanh thuốc lá; kinh doanh rượu; quản lý và phát triển chợ: Chỉ đạo, tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ về phát triển và quản lý chợ quy định tại điểm b khoản 1 Điều 38 Nghị định số 60/2024/NĐ-CP ngày 05/6/2024 của Chính phủ; quản lý ngoại thương; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; bán hàng đa cấp; thương mại điện tử: Tiếp nhận thủ tục thông báo website thương mại điện tử bán hàng quy định tại khoản 1 Điều 53 Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ. Tiếp nhận thủ tục thông báo ứng dụng thương mại điện tử bán hàng quy định tại khoản 3 Điều 25 Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ; Tiếp nhận thủ tục đăng ký hoạt động đánh giá tín nhiệm website thương mại điện tử được quy định tại Điều 60 Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ; quản lý hoạt động Chi nhánh; cấp phép quá cảnh đối với hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu; hàng hóa tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu; hàng hóa cấm kinh doanh.
Từ đó, đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành để thực hiện các nội dung ủy quyền, phân cấp, phân quyền như: Quyết định số 56/2025/QĐ-UBND, ngày 10 tháng 9 năm 2025 của UBND tỉnh về việc phân cấp cho Sở Công Thương thực hiện một số nhiệm vụ ,quyền hạn của Ủy ban nhân dân tỉnh trong lĩnh vực xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh; Quyết định số 71/2025/QĐ-UBND ngày 30 tháng 10 năm 2025 của UBND tỉnh Ban hành quy định một số nội dung về phát triển và quản lý chợ trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh; Quyết định 42/2025/QĐ-UBND ngày 27/7/2025 quy định đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của dịch vụ sử dụng diện tích bán hàng tại chợ được đầu tư từ nguồn vốn nhà nước trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh; các Quyết định số 1983/QĐ-UBND ngày 05/8/2025 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc ủy quyền cho Giám đốc Sở Công Thương thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND tỉnh trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại trên địa bàn tỉnh; số 1984/QĐ-UBND ngày 05/8/2025 của UBND tỉnh về việc ủy quyền cho Giám đốc Sở Công Thương thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của UBND tỉnh trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại trên địa bàn tỉnh và số 1998/QĐ-UBND ngày 07/8/2025 của UBND tỉnh về việc ủy quyền cho Giám đốc Sở Công Thương, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh và UBND các xã, phường thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của UBND tỉnh trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại. các Quyết định số 1983/QĐ-UBND ngày 05/8/2025 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc ủy quyền cho Giám đốc Sở Công Thương thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND tỉnh trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại trên địa bàn tỉnh; số 1984/QĐ-UBND ngày 05/8/2025 của UBND tỉnh về việc ủy quyền cho Giám đốc Sở Công Thương thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của UBND tỉnh trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại trên địa bàn tỉnh và số 1998/QĐ-UBND ngày 07/8/2025 của UBND tỉnh về việc ủy quyền cho Giám đốc Sở Công Thương, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh và UBND cácxã, phường thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của UBND tỉnh trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại.
Thứ hai, tham mưu UBND tỉnh ban hành các Quyết định công bố danh mục và quy trình nội bộ thủ tục hành chính:số 2096/QĐ-UBND ngày 19/8/2025 của UBND tỉnh về việc công bố Danh mục và Quy trình nội bộ thủ tục hành chính mới ban hành và sửa đổi bổ sung thuộc phạm vi quản lý của ngành Công Thương áp dụng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh và số 2121/QĐ-UBND ngày 21/8/2025 của UBND tỉnh về việc công bố Danh mục và Quy trình nội bộ thủ tục hành chính sửa đổi, bổ sung trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của ngành Công Thương áp dụng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
Thứ ba, chỉ đạo công tác kiểm tra kiểm soát thị trường trong điều kiện Chi cục QLTT được bàn giao từ Cục QLTT về cho UBND tỉnh: Kiện toàn Ban chỉ đạo và tổ giúp việc 389 của tỉnh từ Chi cục Hải quan khu vực XI về Sở Công Thương; triển khai các nhiệm vụ kiểm tra kiểm soát thị trường trong điều kiện thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp.
Thứ tư, tham mưu tổ chức cho cán bộ công chức tham gia các cuộc tập huấn về phân cấp, phân quyền, ủy quyền do Bộ Công Thương tổ chức bằng hình thực trực tuyến, trực tiếp để họ hiểu thẩm quyền, trách nhiệm của mình trong triển khai thực hiện nhiệm vụ theo quy định.
Thứ năm, hỗ trợ, hướng dẫn phường/xã trong công tác QLNN khi bỏ chính quyền cấp huyện: xác định rõ trách nhiệm của ngành trong hỗ trợ địa phương, Lãnh đạo sở đã thành lập các đoàn công tác để hướng dẫn nhiệm vụ tại địa phương: Tổ chức đoàn làm việc với UBND phường, xã liên quan đến phân cấp, phân quyền, ủy quyền lĩnh vực thương mại để hướng dẫn cho công chức cấp xã thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước về thương mại tại địa phương như làm việc tại phường Thành Sen liên quan đến công tác QLNN về chợ; UBND xã Hương Khê liên quan đến công tác bán hàng của các tổ chức không hoạt động kinh doanh thường xuyên; Tổ chức tập huấn cho công chức cấp xã theo Kế hoạch số 511/KH-UBND ngày 15/9/2025 của UBND tỉnh về bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức cấp xã sau sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 02 cấp tỉnh Hà Tĩnh: tổ chức hội nghị phổ biến, hướng dẫn thực hiện các quy định về phân cấp, phân quyền, uỷ quyền quản lý nhà nước về lĩnh vực thương mại cho cán bộ, công chức nhà nước cấp xã phụ trách các lĩnh vực an toàn thực phẩm, bán hàng đa cấp, bảo vệ người tiêu dùng, rượu, thuốc lá, xăng dầu, khí dầu mỏ hoá lỏng, chợ trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh với hơn 90 công chức tham dự.
Thứ sáu, ứng dụng, vận hành các phần mềm của Bộ liên quan đến phân cấp từ Bộ Công Thương về thương mại điện tử và kinh tê số (online.gov.vn) và phần mềm cấp chứng nhận C/O (ecosys.gov.vn).
Thứ bảy, Cập nhật thông tin liên quan đến cơ sở dữ liệu thương mại; phân quyền cập nhật, sử dụng dữ liệu từ phần mềm dùng chung về dữ liệu ngành thương mại cho UBND phường/xã tại địa chỉ (thuongmai.data.hatinh.gov.vn).
Thứ tám, Tham mưu thành lập đoàn kiểm tra công tác QLNN đối với rượu, thuốc lá, ATTP và lĩnh vực bán hàng đa cấp.
Thứ chín, phối hợp cấp xã trong công tác PCTT và tìm kiếm cứu nạn liên quan đến công tác đảm bảo hậu cần phòng chống thiên tai trong điều kiện không còn chính quyền địa phương cấp huyện.
Tuy vậy, việc quản lý nhà nước về thương mại cần tiếp tục được triển khai đồng bộ hơn, hiệu quả hơn nhất là đối với chính quyền cấp xã, nhất là giai đoạn đầu nhiều cán bộ, công chức cần phải nghiên cứu, học tập, để thực hiện hiệu quả công tác QLNN về thương mại trong thời gian tới, xin phép được đề xuất một số nội dung sau:
Một là, ưu tiên phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Tổ chức đào tạo, tập huấn nguồn nhân lực phục vụ phát triển thương mại. Thu hút nhân lực chất lượng cao, bổ sung cho nhân lực thiếu.
Hai là, đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực thương mại; cập nhật, nâng cấp cơ sở dữ liệu thương mại đảm bảo tích hợp vào hệ thống điều hành thông minh (IOC) của tỉnh; đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử trong điều kiện mới.
Ba là, tăng cường công tác hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, hậu kiểm đối với công tác QLNN về thương mại nhất là các nội dung đã được phân cấp, phân quyền, ủy quyền cho cấp xã đối với các nhiệm vụ QLNN về thương mại từ ngày 1/7/2025 để nhiệm vụ QLNN về thương mại ở phường xã được thông suốt, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương, tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập.
Bốn là, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giảm thời gian, thành phần hồ sơ trong cấp các loại Giấy phép, Giấy chứng nhận đủ điều kiện, Giấy xác nhận, Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo các quy định của UBND tỉnh và của Bộ Công Thương.
Năm là, kiến nghị với các bộ, ngành trung ương: các nội dung về ủy quyền, phân cấp, phân quyền chỉ thực hiện đến 01/3/2027, do đó để tiếp tục vận hành chính quyền địa phương theo mô hình 02 cấp thì cần đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành các quy định của pháp luật phù hợp với Chính quyền địa phương 02 cấp nhất là các Luật chuyên nhành như Luật Thương mại, Luật quản lý Ngoại Thương, Luật ATTP, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Dầu khí, Luật xây dựng,…và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác QLNN đối với lĩnh vực thương mại.
Hy vọng với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ ngành trung ương, vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền 02 cấp, sự nỗ lực của cán bộ, công chức và cộng đồng doanh nghiệp, công tác QLNN về thương mại sẽ hiệu quả hơn trong thời gian tới góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh với kỳ vọng đạt mức tăng trưởng 02 con số trong năm 2026 và các năm tiếp theo.
Nguyễn Thị Cẩm Thạch – TP QLTM
