Nâng tầm an toàn thủy điện: Bộ Công Thương ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia mới
Ngày 02/12/2025 vừa qua, Bộ Công Thương đã chính thức ban hành Thông tư số 59/2025/TT-BCT về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với công trình thủy điện (có hiệu lực từ 01/6/2026). Đây được xem là bước ngoặt quan trọng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý, thắt chặt quản lý an toàn đập và đảm bảo phát triển năng lượng bền vững.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp và nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, việc chuẩn hóa các yêu cầu kỹ thuật đối với thủy điện là nhiệm vụ cấp bách. Thông tư 59/2025/TT-BCT ra đời nhằm thay thế các quy định cũ không còn phù hợp, đồng thời tiệm cận với các tiêu chuẩn an toàn tiên tiến trên thế giới.
Những điểm mới mang tính đột phá
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) mới ban hành tập trung vào ba trụ cột chính: An toàn công trình, Thích ứng biến đổi khí hậu và Bảo vệ môi trường.
Điểm nổi bật nhất của Quy chuẩn lần này là việc nâng cao hệ số an toàn trong thiết kế đập và hồ chứa. Các yêu cầu về khảo sát địa chất, tính toán lũ thiết kế và lũ kiểm tra được quy định chặt chẽ hơn nhằm ứng phó với các hiện tượng thời tiết cực đoan. Ngoài ra, Quy chuẩn bắt buộc các nhà máy thủy điện phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động, kết nối dữ liệu trực tuyến về cơ quan quản lý để giám sát theo thời gian thực.
Hệ thống giám sát, vận hành, kết nối dữ liệu tại Nhà máy thủy điện Hố Hô.
Về vận hành, Quy chuẩn đặt ra các giới hạn kỹ thuật nghiêm ngặt đối với quy trình xả lũ khẩn cấp và duy trì dòng chảy tối thiểu, nhằm giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến đời sống người dân vùng hạ du và hệ sinh thái thủy sinh.
Mục tiêu và ý nghĩa chiến lược
Việc ban hành Thông tư 59/2025/TT-BCT không chỉ nhằm mục tiêu "siết" chặt quản lý mà còn tạo ra một sân chơi bình đẳng, minh bạch cho các nhà đầu tư. Quy chuẩn này đóng vai trò là "bộ lọc" kỹ thuật, giúp loại bỏ các dự án kém chất lượng, công nghệ lạc hậu ngay từ khâu thẩm định. Điều này đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia đi đôi với an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân.
Khuyến cáo từ Sở Công Thương
Trước quy định mới này, Sở Công Thương đề nghị các chủ đầu tư, doanh nghiệp đang vận hành hoặc có kế hoạch phát triển dự án thủy điện trên địa bàn cần thực hiện ngay các nội dung sau:
1. Chủ động cập nhật: Nghiên cứu kỹ lưỡng Thông tư số 59/2025/TT-BCT để nắm bắt đầy đủ các chỉ tiêu kỹ thuật mới.
2. Rà soát thiết kế: Đối với các dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư hoặc đang thi công, cần rà soát lại hồ sơ thiết kế, kịp thời điều chỉnh để đảm bảo tuân thủ tuyệt đối Quy chuẩn mới trước khi đưa vào vận hành.
3. Đầu tư công nghệ: Ưu tiên lựa chọn công nghệ, thiết bị hiện đại, đặc biệt là hệ thống giám sát an toàn đập và cảnh báo thiên tai.
Sở Công Thương sẽ tăng cường công tác hậu kiểm và xử lý nghiêm các trường hợp không tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, kiên quyết không đánh đổi an toàn lấy lợi ích kinh tế.
Lê Sỹ Đình - QLNL
